Hicrî ilk üç asırda (VII-IX. yüzyıl) Suriye, Filistin ve Irak coğrafyasında yaşamış olan Arap-Süryânî Hıristiyan yazarlarına ve onların eserlerindeki Kur’ânî ifadelere yapılan referanslara odaklanan bu çalışma; Kur’ân’ın söz konusu yazarlar tarafından nasıl anlaşıldığını ve yazdıkları eserlerde nasıl ve niçin kullanıldığını ortaya koymayı amaçlamaktadır. 

Bu çalışmada, hicrî ilk üç asırda Müslümanlar ile girdiği tartışmalarda ön plana çıkan dokuz Arap Hıristiyan bilgin tespit edilmiştir. İslam’a karşı reddiye literatürünün ilk nüvelerini oluşturan söz konusu Arap-Süryânî Hıristiyanların eserlerinde Kur’ânî ifadeleri, hem İslam’ı ve Kur’ân’ı eleştirmek hem de söz konusu yazarların kendi inançlarını temellendirmek gibi farklı amaçlar doğrultusunda, kullandıkları görülmüştür. Tespit edilen Hıristiyan bilginlerin Yunanca, Süryânîce ve Arapça dillerinde kaleme aldıkları eserlerinde Kur’anî ifadelere yaptıkları atıflardan, Kur’an’dan bir şekilde haberdar oldukları anlaşılmakla beraber, tam olarak Kur’an metnine sadık olmadıkları hatta bazı yerlerde açıkça spekülasyon yaptıkları çalışmanın ortaya koyduğu bulgular arasındadır.

İslam’a karşı reddiye geleneğinin ilk nüvelerini oluşturan dokuz Arap-Süryânî Hıristiyan yazar hakkında, bu şahısları kronolojik sırayla Kur’an ayetlerine yaklaşımları açısından, aralarındaki ilişkileri ve süreklilikleri takip eden bir çalışmanın bu zamana kadar yapılmamış olması elinizdeki kitabı önemli kılan bir diğer husustur.

İÇİNDEKİLER

ÖN SÖZ 

KISALTMALAR

GİRİŞ 

A. Konunun Kapsamı ve Metodik Çerçeve     

B. Kaynaklar 

BİRİNCİ BÖLÜM 

İSLAM TOPLUMUNDA HIRİSTİYANLAR VE ERKEN DÖNEM MÜSLÜMAN-HIRİSTİYAN İLİŞKİLERİ 

(TOPLUMSAL VE DİNÎ YAPI)  

A. Hz. Muhammed Dönemi (610-632) 

1. Mekke Dönemi 

2. Medine Dönemi      

B. Hulefâ-i Râşidîn Dönemi (632-661)

C. Emevîler Dönemi (661-750)           

D. Abbâsîler Dönemi (750-900)          

İKİNCİ BÖLÜM

VII-IX. YÜZYIL HIRİSTİYAN ARAP YAZARLARI VE BU YAZARLARIN ESERLERİNDE ELE ALINAN ANA KONULAR           

A. Patrik Yohannan (?-648)     

B. Yuhannâ ed-Dımeşkî (679-750)      

C. I. Timothy (740-823)           

D. Theodor Ebû Kurra (750-825)        

E. Habib b. Hıdme Ebû Râita et-Tikrîtî (775-835)       

F. Ammâr el-Basrî (800-870)  

G. Huneyn b. İshak (810-873)

H. Abdülmesîh b. İshak el-Kindî (IX. Yüzyıl)    

İ. Yahyâ b. ‘Adî (893-974)       

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

HIRİSTİYAN ARAP YAZARLARIN KUR’AN ÂYETLERİNİ VE

KUR’ANİ İFADELERİ KULLANIMI          

A. Kur’an’dan Hareketle Kur’an’ın Otantizmini/Orjinalliğini 

Sorgulama       

1. Tanrı İnancı ve Teslis Meselesi       

2. Hz. İsa ile İlgili Âyetler Üzerinden Yürütülen Polemikler    

3. İslam’da Tevhid İnancı        

4. Kur’an’da Meryem’e “Ey Harun’un kız kardeşi!” Hitabı     

B. Kur’an’dan Hareketle Hz. Muhammed’i Sorgulama          

1. Müslümanların Kökeni         

2. Hz. Muhammed ve Şahitlik Meselesi         

3. Çok Eşlilik ve Boşanma Konusu       

4. Hz. Muhammed’in Evliliği   

5. Mucize Meselesi     

C. Kur’an’dan Hareketle Kendi İnanç ve Geleneklerini 

Savunma/Temellendirme       

1. Hacerü’l-Esved Meselesi ve Müşriklik İddiası         

2. Allah’ın “Biz” Demesi          

SONUÇ ve DEĞERLENDİRME  

KAYNAKÇA