Toplum, karşılıklı etki ve tepkiler bütünüdür. Bu çerçevede dinin, toplumun neredeyse bütün alanları ile ilişkisi bulunmaktadır. Söz konusu ilişkilerden biri de din-siyaset ilişkisidir. Türkiye açısından din-siyaset ilişkilerini analiz etmek, Türk toplumunun belli dönemlerinde kırılma noktasını oluşturan darbelerin etraflıca bilinmesini gerekli kılmaktadır. Bu münasebetlerin darbe ve din boyutunu inceleyen elinizdeki eser, Türkiye Cumhuriyet tarihindeki 27 Mayıs 1960 darbesi, 12 Mart 1971 Muhtırası, 12 Eylül 1980 darbesi, 28 Şubat 1997 darbesi ve 15 Temmuz 2016 darbe girişiminin din ile ilişkisini sosyolojik bir perspektifle ele alma çabasına girişmektedir.

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR

ÖN SÖZ 

GİRİŞ 

I. BÖLÜM

TEMEL KAVRAMLAR VE İDEOLOJİK ARKA PLAN 

1.1. TEMEL KAVRAMLAR 

1.1.1. Müdahale 

1.1.1.1. Askerî Müdahale 

1.1.1.1.1. Darbe 

1.1.1.1.2. Askerî Darbe           

1.1.1.2. Hukukî Müdahale      

1.1.1.3. Siyasî Müdahale         

1.1.1.3.1. Muhtıra       

1.1.2. İhtilal     

1.1.3. İnkılap/Devrim  

1.1.4. Din        

1.1.5. Dinî Meşrûlaştırım        

1.1.6. Toplumsal Değişim 

1.2. İDEOLOJİK ARKA PLAN 

1.2.1. İdeoloji  

1.2.2. Dine İdeolojik Bakış 

1.2.3. Pozitivizm          

1.2.4. Laisizm  

1.2.5. Sekülarizm 

1.2.6. Milliyetçilik       

1.3. DİN-SİYASET İLİŞKİLERİ VE İDEOLOJİK YAKLAŞIM

1.4. DEĞERLENDİRME

II. BÖLÜM

CUMHURİYET DÖNEMİ DARBE SÜREÇLERİ VE DİN    

2.1. 27 MAYIS 1960 DARBE SÜRECİ VE DİN    

2.1.1. Darbe Öncesi Gelişmeler          

2.1.2. Darbede Gerekçe          

2.1.3. Darbenin Din Boyutu    

2.1.3.1. 1961 Anayasası’nın Din Boyutu         

2.1.3.2. Darbede Dinî Meşrûlaştırım  

2.2. 12 MART 1971 MUHTIRA SÜRECİ VE DİN            

2.2.1. 12 Mart Öncesi Gelişmeler       

2.2.2. Muhtırada Gerekçe      

2.2.3. Muhtıranın Din Boyutu

2.2.4. Muhtırada Dinî Meşrûlaştırım  

2.3. 12 EYLÜL 1980 DARBE SÜRECİ VE DİN     

2.3.1. 12 Eylül Öncesi Gelişmeler 

2.3.2. Darbede Gerekçe          

2.3.3. Darbenin Din Boyutu    

2.3.3.1. 1982 Anayasası’nın Din Boyutu         

2.3.3.2. Darbede Dinî Meşrûlaştırım  

2.4. 28 ŞUBAT 1997 DARBE SÜRECİ VE DİN 

2.4.1. 28 Şubat Öncesi Gelişmeler      

2.4.2. Darbede Gerekçe          

2.4.3. Darbenin Din Boyutu    

2.4.3.1. İrticai Gelişmeler       

2.4.3.2. Laik Uygulamalar/Düzenlemeler 

2.4.3.3. 8 Yıllık Kesintisiz Eğitim ve İmam Hatipler     

2.4.3.4. Başörtüsü 

2.4.3.5. Diyanet İşleri Başkanlığı         

2.4.3.6. Darbede Dinî Meşrûlaştırım  167

2.5. 15 TEMMUZ 2016 DARBE GİRİŞİM SÜRECİ VE DİN         

2.5.1. 15 Temmuz Öncesi Gelişmeler

2.5.2. Darbe Girişiminde Gerekçe      

2.5.3. Darbe Girişiminin Din Boyutu   

2.5.3.1. Temel Aktör: Gülenizm          

2.5.3.2. Gülenizm’in Meşrûiyetinin Dinî Boyutları     

2.5.3.2.1. Din İstismarcılığı     

2.5.3.2.2. Ilımlı İslâm ve Dinler Arası Diyalog Söylemi           

2.5.3.2.3. Kutsaliyeti (Mehdiciliği/Mesihçiliği)           

2.5.3.2.4. Din Tacirliği

2.5.3.2.5. Himmet Anlayışı     

2.5.3.2.6. Ahlâkî Yapısı (Takiyye Anlayışı) 

2.5.3.2.7. Gösterişçi Dindarlığı           

2.5.4. Gülenizm’in Genel Olarak Darbelere Bakışı     

2.5.5. Darbe Girişiminin Akamete Uğratılmasında Etkili Olan Faktörler        

2.5.5.1. Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Rolü      

2.5.5.2. Karizmatik Şahsiyetlerin Rolü            

2.5.5.3. Bir “Toplumsal Dayanışma” Örneği   

2.6. DEĞERLENDİRME

III. BÖLÜM

DARBELER SONRASI TOPLUMSAL DEĞİŞİM AÇISINDAN DİN

3.1. 27 MAYIS 1960 SONRASI TOPLUMSAL-DİNÎ DEĞİŞİMLER           

3.2. 12 MART 1971 SONRASI TOPLUMSAL-DİNÎ DEĞİŞİMLER            

3.3. 12 EYLÜL 1980 SONRASI TOPLUMSAL-DİNÎ DEĞİŞİMLER            

3.3.1. Gelenekselliğin Modernizasyonu         

3.3.2. İslamî Giyimin Modernizasyonu 

3.3.3. İslamî Sermayenin Yükselişi      

3.3.4. İslam’ın Kamusal ve Toplumsal Görünürlüğü   

3.3.5. Askerî/Sivil Elitlerin Dine Yaklaşımı      

3.4. 28 ŞUBAT 1997 SONRASI TOPLUMSAL-DİNÎ DEĞİŞİMLER           

3.4.1. 28 Şubat Sürecinde Askerî/Sivil Elitlerin Egemen Din (İslâm) Algısı     

3.4.2. İslamî Görünürlüğü Baskılama/Engelleme Çabaları     

3.4.2.1. Başörtüsü       

3.4.2.2. İmam Hatip ve Kur’an Kursları           

3.4.3. 2002 Sonrası Değişen Din (İslâm) Algısı            

3.5. 15 TEMMUZ 2016 SONRASI TOPLUMSAL-DİNÎ DEĞİŞİMLER      

3.6. DEĞERLENDİRME

SONUÇ

KAYNAKÇA